Nứt hậu môn không còn là căn bệnh quá mới mẻ nữa mà ngày càng trở nên phổ biến hơn trong nhóm các bệnh lí về hậu môn trực tràng.
Tuy nhiên, thói quen dinh dưỡng và sinh hoạt không hợp lí do sự thiếu kiến thức vê căn bệnh đã vô tình khiến tình trạng nứt hậu môn trầm trọng hơn. Vì vậy, sau đây chúng tôi xin đưa ra những chú ý cần thiết để phòng ngừa và hỗ trợ điều trị nứt hậu môn.
Nguyên nhân gây nứt hậu môn
Nứt hậu môn được hiểu là sự tổn thương vùng da ống hậu môn, hình thành ổ viêm loét khiến vùng nếp nhăn ống hậu môn bị nứt ra. Vết nứt thường có độ dài từ 0,5 đến 1cm, khó khép lại và gây đau đớn cho người bệnh.
Có rất nhiều nguyên nhân gây nứt kẽ hậu môn nhưng bằng nghiên cứu và kinh nghiệm điều trị, chúng tôi tổng hợp lại thành các nhóm nguyên nhân chính sau:
Chứng táo bón: Việc ăn uống thiếu dưỡng chất, là chất xơ khiến cơ thể người bệnh bị táo bón kinh niên. Táo bón là nguyên nhân uy tín gây nứt hậu môn. Một mặt, những phân to, thô, cứng gây tổn thương ống hậu môn, mặt khác việc người bệnh phải ra sức rặn để đẩy phân ra ngoài cũng gây áp lực trực tiếp gây rách hậu môn.
Nhiễm trùng: Vệ sinh hậu môn không sạch sẽ và đúng cách, vi khuẩn từ xâm nhập gây viêm nhiễm tại chỗ, hình thành áp xe, khối áp xe vỡ ra hình thành vết nứt.
Tính chất công việc: Do đặc thù công việc mà nhiều ngưới phải đứng, ngồi liên tục hoặc thường xuyên phải mang vật nặng khiến vùng hậu môn chịu áp lực thường xuyên cũng gây nứt hậu môn.
Thói quen ăn uống: Ăn quá ít chất xơ, uống quá ít nước, ăn nhiều đạm, chất béo, lạm dụng đồ uống có cồn, chất gây nghiện, chất kích thích là nguyên nhân dẫn đến hàng loạt chứng bệnh về đường tiêu hóa (táo bón, kiết lị, ...) lâu ngày gây nứt kẽ hậu môn.
Thói quen đại tiện: Thường xuyên nhịn đại tiện, đọc sách, chơi game, ... trong khi đại tiện khiến thời gian đại tiện kéo dài, gây áp lực lớn lên tĩnh mạch vùng hậu môn, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về hậu môn, trực tràng, là nứt hậu môn.
Những điều cần lưu ý khi bị nứt hậu môn
Bệnh nào cũng vậy, “có kiêng có lành”, tránh được các tác nhân gây bệnh là động thái giúp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh tốt. Ngoài việc phải tuân thủ các chỉ định của bác sĩ về việc dùng thuốc, bệnh nhân cũng nên chủ động xây dựng cho mình chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt khoa học.
Lưu ý trong chế độ dinh dưỡng
Với các bệnh có liên quan đến ống tiêu hóa, thức ăn ảnh hưởng trực tiếp và biểu hiện ngay lập tức tình trạng bệnh.
• Nứt hậu môn nên ăn
+ Thực phẩm giàu chất xơ:
Chất xơ rất cần thiết cho bộ máy tiêu hóa, việc dung nạp nhiều chất xơ hơn là điều rất cần thiết để hỗ trợ tiêu hóa, làm mềm phân để đẩy ra dễ dàng, không gây áp lực cho hậu môn.
Rau củ tươi là nguồn thực phẩm dồi dào chất xơ, những loại rau được khuyến khích ăn nhiều là súp lơ xanh, rau chân vịt, các loại đậu, bí đỏ, ...
+ Thực phẩm có tính nhuận tràng:
Táo bón là nguyên nhân uy tín gây nứt hậu môn và khiế tình trạng nứt trở nên trầm trọng hơn. Vì vậy, chỉ cần khắc phục được táo bón, giúp việc đại tiện dễ dàng tránh cho các vết nứt dài hơn, xem như bệnh dễ giải quyết hơn rất nhiều.
Rau dền, mồng tơi, khoai lang, đu đủ, ... là nhóm thực phẩm có tính nhuận tràng cao mà người bệnh nên ăn hàng ngày.
+ Thực phẩm giàu chất sắt:
Ở người nứt kẽ hậu môn, đại tiện ra máu là triệu chứng điển hình. Nếu bệnh nặng, kéo dài, lượng máu mất đi ngày càng nhiều khiến người bệnh dễ bị thiếu máu mãn tính, ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.
Những thực phẩm giàu sắt, bổ máu mà người bệnh nứt kẽ hậu môn nên ăn là thịt bò, gan, gạo lứt, ...
+ Uống nhiều nước hơn:
Quá rõ ràng vai trò của nước trong việc làm mềm phân, giảm áp lực lên ống hậu môn. Vì vậy, người bệnh nên uống nhiều nước hơn mỗi ngày (2l - 2,5l). Ngoài nước lọc, người bệnh có thể uống nước ép hoa quả, bổ sung vitamin, tăng khả năng kháng khuẩn đường ruột, hỗ trợ điều trị nứt hậu môn.
• Nứt hậu môn không nên ăn
+ Thức ăn cay nóng:
Thức ăn có nhiều gia vị cay kích thích vị giác là sở thích của nhiều người. Song nếu đang bị nứt kẽ hậu môn hay những bệnh khác liên quan đến đường tiêu hóa thì tốt là hạn chế hoặc kiêng sử dụng bởi chúng gây nóng rát, kích ứng hậu môn, bệnh nhân đi đại tiện cũng khó khăn hơn rất nhiều.
+ Thức ăn nhiều gia vị và dầu mỡ:
Nhóm thực phẩm này gây các rắc rối về tiêu hóa, khiến phân khô hơn và khó tiêu hơn. Lúc này, bệnh nhân nên ăn nhạt hơn, ăn các món luộc cho đến khi nào bệnh nứt hậu môn có chiều hướng thuyên giảm.
+ Rượu, bia và các chất kích thích: Đây là các chất có hại cho đường ruột, kích thích niêm mạc ruột, rối loạn nhu động ruột, không tốt cho người đang điều trị nứt kẽ hậu môn.
Lưu ý trong sinh hoạt
Bên cạnh thói quen ăn uống, việc chăm sóc vết nứt hậu môn cũng vô cùng quan trọng, người bệnh cần chú ý các điều sau:
- Khi cảm thấy phân quá cứng để đẩy ra ngoài, không nên cố rặn, chỉ càng làm cho vết rách dài hơn, nên chia thành 2 lần đại tiện trong ngày, giữa hai lần đó có thể bổ sung nước và thực phẩm nhuận tràng, cần thiết có thể uống thuốc để làm mềm phân theo chỉ định của bác sĩ.
- Nhiều người có thói quen ngồi đại tiện đồng thời đọc báo, xem phim, điều này vô tình tạo nhiều áp lực lên hậu môn khiến vết nứt rộng hơn.
- Người bệnh nên kiêng mọi tác động có thể làm tổn thương hậu môn dù là nhỏ, ngay cả việc quan hệ tình dục cũng nên ngừng cho đến khi bệnh khỏi hẳn. Đặc biệt tuyệt đối không quan hệ qua đường hậu môn.
- Sau mỗi lần đi vệ sinh cần làm sạch hậu môn bằng nước ấm rồi thấm khô bằng khăn bông mềm, không để giấy vệ sinh thô ráp, khăn ướt, dung dịch vệ sinh chứa nhiều hóa chất tẩy rửa tiếp xúc với hậu môn.
- Không lấy tay gãi hay cho vật lạ vào hậu môn để tránh làm cho hậu môn trầy xước và nhiễm khuẩn.
- Không nên đứng, ngồi quá lâu một chỗ, thay vào đó, nên đi bộ nhẹ nhàng mỗi ngày để kích thích tiêu hóa, tăng sức đề kháng cho cơ thể, đẩy nhanh quá trình hồi phục.
Hi vọng những thông tin chúng tôi cung cấp ở trên có thể giúp ích cho bạn đọc trong quá trình phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh nứt hậu môn.
Chúc mọi người sức khỏe tốt!
